Lá lốt là cây thân thảo đa niên, có tên khoa học Piper sarmentosum, thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae, bao gồm các loài như trầu không, hồ tiêu). Một số địa phương còn gọi là “nốt”, (ở Nam bộ có nơi gọi là “Lá lốp”). Lá lốt được dùng trong nấu ăn hoặc để trị vết thương, đắp vào chỗ đau.
Mục Lục
I. Tổng Quan Về Lá Lốt
1. Cây Lá Lốt là gì?
Lá lốt là cây thân thảo đa niên, có tên khoa học Piper sarmentosum, thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae, bao gồm các loài như trầu không, hồ tiêu). Một số địa phương còn gọi là “nốt”, (ở Nam bộ có nơi gọi là “Lá lốp”).[cần dẫn nguồn] Lá lốt được dùng trong nấu ăn hoặc để trị vết thương, đắp vào chỗ đau.
2. Đặc điểm cây lá lốt
Cây lá lốt cao khoảng 30–40 cm, mọc thẳng khi còn non, khi lớn có thân dài không thể mọc thẳng mà trườn trên mặt đất. Lá đơn, có mùi thơm đặc sắc, nguyên, mọc so le, hình tim, mặt lá láng bóng, có năm gân chính phân ra từ cuống lá; cuống lá có bẹ. Hoa hợp thành cụm ở nách lá. Quả mọng, chứa một hạt.
Lốt thường được trồng bằng cách giâm cành nơi ẩm ướt, dọc bờ nước, để lấy lá làm gia vị và làm thuốc
3. Phân bố
Lá lốt tập trung nhiều ở các tỉnh phía bắc.
4. Thành phần hóa học của lá lốt
Bộ phận của cây có chứa các ancaloit và tinh dầu với thành phần chủ đạo là beta-caryophylen, benzylaxetat. Lá nốt không có độc tố vì vậy được sử dụng trong các món ăn và làm thuốc.
II. Công Dụng Làm Thuốc Của Lá Lốt
- Chữa đau lưng, sưng khớp gối, bàn chân tê buốt:
Rễ lá lốt tươi 50g, rễ bưởi bung 50g, rễ cây vòi voi 50g, rễ cỏ xước 50g. Tất cả sao vàng, sắc; chia uống 3 lần trong ngày.
- Chữa phong thấp
Rễ lá lốt 12g, dây chìa vôi 12g, cỏ xước 12g, hoàng lực 12g, độc lực 12g, đơn gối hạc 12g, hạt xích hoa xà 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Chữa phù thũng
Lá lốt 12g, rễ cà gai leo 12g, rễ mỏ quạ 12g, rễ gai tầm xoọng 12g, lá đa lông 12g, mã đề 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Kiết lỵ
Lấy một nắm lá lốt sắc với 300ml nước, chia uống trong ngày.
- Giải độc, chữa say nấm, rắn cắn
Lá lốt 50g, lá đậu ván trắng 50g, lá khế 50g. Tất cả rửa sạch, giã nát thêm ít nước, ép gạn lấy nước cho uống.
- Tổ đỉa ở bàn tay
Lấy một nắm lá lốt, rửa sạch, giã nát, chắt lấy nước cốt, uống hết một lần, còn bã cho vào nồi, đổ ba bát nước đun sôi kỹ. Vớt bã để riêng, dùng nước thuốc lúc còn ấm rửa vùng tổ đỉa, lau khô rồi lấy bã đắp lên, băng lại. Ngày làm 1 – 2 lần, liên tục 5 – 7 ngày sẽ khỏi.
- Mụn nhọt:
Lá lốt, lá chanh, lá ráy, tía tô, mỗi vị 15g. Trước tiên lấy lớp vỏ trong của cây chanh (bỏ vỏ ngoài) phơi khô, giã nhỏ, rây bột mịn rắc vào vết thương, sau đó các dược liệu trên rửa sạch, giã nhỏ đắp vào nơi có mụn nhọt rồi băng lại. Ngày đắp 1 lần. Đắp trong 3 ngày.
- Mồ hôi tay chân
Lấy 30g lá lốt tươi, đổ một lít nước vào đun sôi, cho thêm ít muối. Để nước ấm ngâm tay chân vào. Làm thường xuyên ngày một lần trước khi đi ngủ, sẽ có kết quả tốt.
- Đau nhức xương khớp
Lấy 20g lá lốt, 12g thiên niên kiện, 16g gai tầm xoang, sắc với 400ml nước còn 100ml, chia uống trong ngày. Uống liền trong một tuần. Hoặc lấy 15g lá lốt, 15g rễ cây vòi voi, 15g rễ cây cỏ xước, 15g rễ cây bưởi, thái mỏng, sao vàng. Sắc với 600ml nước còn 200ml, uống ba lần trong ngày. Uống liền trong một tuần. Hoặc lấy 5 – 10 lá lốt phơi khô hay 15 – 30g lá lốt tươi, sắc kỹ với nước, chia 2 – 3 lần uống trong ngày. Uống liền một tuần.
- Viêm tinh hoàn
Chuẩn bị 12g lá lốt, 12g lệ chi, 12g bạch truật, 10g bạch linh, 10g trần bì, 6g phòng sâm, 21g sinh khương, 5g hoàn kỳ, 6g sơn thù, 4g cam thảo. Cho tất cả nguyên liệu nấu với 600ml nước cho đến khi còn 200ml thì tắt bếp. Chia ra uống hết trong ngày.
- Viêm nhiễm âm đạo, ngứa, ra nhiều khí hư
Lấy 50g lá lốt, 40g nghệ, 20g phèn chua, đổ nước ngập thuốc khoảng hai đốt ngón tay, đun sôi thì bớt lửa sôi liu riu khoảng 10 – 15 phút rồi chắt lấy một bát nước, để lắng trong, dùng rửa âm đạo. Số thuốc còn lại đun sôi để xông hơi vào âm đạo, rất hiệu nghiệm.
- Trị viêm xoang ( Xem bài thuốc )
Dùng lá lốt rửa sạch rồi vò nát. Nhét lá lốt vào mũi cho tinh chất tác động được vào các xoang. Tiến hành hàng ngày sẽ thấy các triệu chứng giảm bớt.
- Đau bụng do lạnh
Lá lốt tươi 20g, rửa sạch, đun với 300ml nước còn 100ml. Uống trong ngày khi thuốc còn ấm, nên uống trước bữa ăn tối. Dùng liên tục trong 2 ngày.
- Giải cảm
Dùng 20 lá lốt, nửa củ hành tây, 5 nhánh hành hương, 1 tép tỏi, 2g gừng, 1 nắm gạo và gia vị. Cho gạo vào nấu cháo như bình thường, khi gạo đã nở thì cho các nguyên liệu vào. Ăn khi còn nóng và lau phần mồ hôi đi.
- Đầu gối sưng đau
Lá lốt, ngải cứu mỗi vị 20g (tất cả dùng tươi), rửa sạch, giã nát, thêm giấm chưng nóng, đắp, chườm nơi đầu gối sưng đau.
Chú ý: Người dùng chỉ nên dùng một lượng vừa phải, thông thường trung bình chỉ nên dùng từ 50 đến 100g. Vì nếu dùng nhiều có thể gây ra những phản ứng phụ làm người bệnh cảm thấy mệt mỏi, uể oải…
III. Các Món Ăn Ngon Với Lá Lốt
Dưới đây là tổng hợp 10 món ngon dễ làm với lá lốt, bất kỳ ai cũng có thẻ tự làm và thưởng thức. Tham khảo ngay nhé
Bò lá lốt
Bò nướng thơm mềm, kèm theo hương thơm đặc trưng của lá lốt rất thích miệng, là một trong các món nhậu được rất nhiều người ưa thích. Món ngon dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe, bắt tay thực hiện món ngon cho gia đình thôi nào.
Ếch xào lá lốt
Món ăn này đem đến một hương thơm nồng nàn, thịt ếch rất béo và ngọt, có vị cay nhẹ của ớt và vị lạ miệng của lá lốt. Đây là món ăn đặc sản được rất nhiều gia đình ưa chuộng. Hãy thử làm vào cuối tuần này bạn nhé!
Ốc cuốn lá lốt
Đây cũng là món phá mồi bàn nhậu vô cùng nổi tiếng luôn đó. Loại ốc thường sử dụng cho món ngon này là ốc bươu. Ốc sẽ được cuốn trong lá lốt và chiên lên, vừa giòn sần sật vừa béo và thơm ngon, rất tuyệt vời. Chúc bạn chế biến thành công món ăn độc đáo này.
Trứng rán lá lốt
Nghe có vẻ khá lạ lẫm, nhưng đây là sự kết hợp rất độc đáo và đem lại kết quả một món ăn rất tuyệt vời, trứng béo thơm, vàng ươm xen lẫn vị khác biệt của lá lốt vô cùng kích thích vị giác. Bắt tay vào thực hiện ngay món ăn này cho bữa cơm gia đình ngay thôi!
Trâu xào lá lốt
Thịt trâu mềm, không hề bị dai và khô, có vị ngọt thịt và mùi hương lạ bởi lá lốt rất tuyệt vời, ăn kèm với cơm trắng nóng là tuyệt nhất. Món ăn siêu phá mồi, còn ngần ngại gì mà không thử chế biến ngay chứ.
Canh thịt bò lá lốt
Món canh thanh đạm, cung cấp độ dinh dưỡng cao, là lựa chọn trong thực đơn bữa cơm gia đình cho các ngày hè nắng nóng, giải nhiệt cơ thể, thịt bò mềm thơm và có mùi lá lốt thơm kích thích vị giác vô cùng. Cùng vào bếp thực hiện và xếp nó vào thực đơn bữa cơm gia đình nhé!
Lươn cuốn lá lốt
Lươn cuốn lá lốt là món ăn chứa hàm lượng canxi lớn, rất có ích cho sức khỏe. Thịt lươn ngọt, bùi mềm kèm theo vị lạ thơm nồng nàn của lá lốt rất ngon, ăn kèm với bánh đa là “tuyệt cú mèo”. Chúc bạn thưởng thức thật ngon miệng.
Chả cá cuốn lá lốt
Bên trong lá lốt sẽ là nhân chả thịt thơm mềm đậm vị, có vị cay nhẹ, bên ngoài cuốn bằng lá lốt và chiên giòn lên, ăn giòn tan trong miệng rất thích, có thể chấm kèm với nước mắm tỏi ớt chua ngọt. Xem thôi đã thấy cực kì thu hút, vào bếp thực hiện ngay nào.
Măng xào lá lốt
Món xào này cũng có thể xếp vào món chay. Măng xào lá lốt là món ăn tốt cho sức khỏe, cung cấp vitamin, măng thơm vàng giòn, ăn rất thích miệng, hoà cùng mùi thơm nồng từ lá lốt. Bạn chấm với nước tương cay thì đậm vị vô cùng. Bạn cân nhắc thử thực hiện ngay vào cuối tuần này nhé!
Chả lá lốt chay
Đây là món ăn thanh đạm nhưng lại không kém phần thơm ngon và hấp dẫn, thích hợp cho các dịp lễ cúng hay ăn chay. Khi ăn vào sẽ có mùi thơm từ đậu hũ, lá lốt, độ mềm béo của nguyên liệu tan trong miệng rất thích. Bạn có thể chấm kèm với nước tương hoặc nước mắm chay để đậm đà hơn. Chúc bạn thưởng thức ngon miệng nhé!
